Określenie sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej w wyroku rozwodowym

 

Rozwód rodziców jest podstawową przyczyną powstania sporów dotyczących sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej, co do której regułą jest, że władza trwa w niezmienionym stanie, tu na skutek rozłączenia rodziców często ulega zakłóceniom, szczególnie w razie braku porozumienia rodziców.

Art. 58 § 1 i 1a KRO stanowi, iż obligatoryjnie sąd w wyroku rozwodowym rozstrzyga o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem i może:

- powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka,

-  pozostawić władzę rodzicielską obojgu rodzicom, jeżeli przedstawili porozumienie o sposobie wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie, jeżeli jest ono zgodne z dobrem dziecka.

Z redakcji tych przepisów można wyprowadzić błędny wniosek, iż powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców z jednoczesnym jej ograniczeniem drugiemu z rodziców jest dominującym i podstawowym rozstrzygnięciem w wyroku rozwodowym. Nic bardziej mylnego. Nie można zapominać, iż zasadnicze znaczenie ma dobro dziecka, jako nadrzędna reguła prawa rodzinnego i umożliwienie pozostawienia obojgu rodzicom władzy rodzicielskiej nad dzieckiem. Dużą rolę tutaj odegra wypracowanie przez rodziców wspólnego porozumienia nazywanego porozumieniem wychowawczym lub planem wychowawczym, który jest niezbędną przesłanką dla rozstrzygnięcia sądu o powierzeniu obojgu rodzicom władzy rodzicielskiej. Niestety strony bardzo rzadko przygotowują stosowny plan, zapominając, iż poza szybkim złożeniem pozwu, należy drobiazgowo przygotować się do współdziałania, aby dzieci pozostawały w stałych stosunkach z rodzicami i przez to żyły w atmosferze przywiązania do każdego z rodziców. Porozumienie wychowawcze, o którym tu mowa może mieć formę pisma procesowego lub zwykłego pisma, ustnego oświadczenia do protokołu rozprawy, choć należy wskazać, iż to ostatnie jednak spotyka się niezmiernie rzadko. W sporządzeniu planu niezwykle pomocna jest mediacja, która jako podstawowa pozasądowa metoda rozwiązywania sporów, może mieć miejsce zarówno przed jak i również po wszczęciu postępowania sądowego, gdy strony zostaną na nią skierowane przez sąd.  Należy pamiętać, iż mediator mający doświadczenie w sprawach rodzinnych może tak pokierować postępowaniem, aby wypracować plan wychowawczy, mający na uwadze indywidualny przypadek danej rodziny, dobro konkretnego dziecka, jego rozwój osobisty i dążenie do wychowania go w odpowiedniej atmosferze i poczuciu bezpieczeństwa. Przed wszczęciem sprawy rozwodowej zalecam w każdym przypadku, gdy rozwodzą się rodzice małoletniego dziecka skorzystanie z mediacji, które są oferowane przez lokalne rodzinne ośrodki diagnostyczno – konsultacyjne.  Jednak należy pamiętać, iż w każdym przypadku sporządzony plan wychowawczy nie będzie dla sądu wiążący, jeżeli na wskutek jego analizy sąd poweźmie wątpliwości czy w świetle dobra dziecka zasadne jest oczekiwanie, iż rodzice będą współdziałać w sprawach dziecka. W praktyce jednak nie spotkałam się, by sąd przeciwstawił się możliwości wspólnego, zgodnego wykonywania władzy przez oboje z rodziców, szczególnie jeżeli zamieszkują w pobliżu, a ich stosunki nie mają charakteru konfliktowego.

Obecnie bardzo często wobec niewielkiego udziału mediacji czy negocjacji w przygotowaniu rodziców małoletnich dzieci do sprawy rozwodowej i osiągnięciu miedzy nimi wspomnianego wyżej porozumienia, typowym rozstrzygnięciem jest powierzenie wykonywania władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców i ograniczenie władzy drugiego z rodziców do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka. Jak z tego wynika jednemu z rodziców przysługuje pełnia władzy, zaś władza drugiego jest ograniczona, przy czym to ograniczenie musi polegać na określeniu jego konkretnych obowiązków i uprawnień, jak np. podejmowanie decyzji co do zmiany miejsca pobytu dziecka, co do sposobu jego leczenia, wyboru dla niego szkoły czy też przyszłego zawodu, spędzania wakacji.

Przed szczególnie trudnym zadaniem staje sąd w przypadku, gdy oboje rodzice żądają powierzenia pełni władzy rodzicielskiej i ubiegają się by właśnie u nich dziecko przebywało. Zarówno wybór rodzica, jak i sposób wykonywania władzy rodzicielskiej jest uzależniony od wspomnianego już kryterium, jakim jest dobro dziecka, które przenika całe ustawodawstwo rodzinne. Kierowanie się tym kryterium oznacza ocenę, jaka będzie sytuacja dziecka po ustaleniu miejsca pobytu u jednego z rodziców, inaczej mówiąc, który z rodziców w większym stopniu zapewni mu lepsze warunki rozwoju osobistego i egzystencji materialnej. W tym względzie istotne są następujące uwarunkowania: możność osobistego sprawowania władzy rodzicielskiej, stałość miejsca pracy i zamieszkania, cechy charakterologiczne rodziców, wzajemny stosunek rodziców do siebie i dziecka oraz do krewnych rodzica. Często może się okazać, iż zasadnicze znaczenie dla wyboru miejsca pobytu dziecka ma relacja dziecka z dziadkami ojczystymi czy macierzystymi, którzy niejednokrotnie mają duży wkład w opiekę nad dzieckiem. Nie należy w żadnym wypadku przeceniać warunków materialnych, które może zapewnić dany rodzic, bowiem status materialny nie powinien mieć znaczenia rozstrzygającego w żadnej sprawie, gdyż gorsze warunki materialne tego z rodziców, który pod względem rozwojowym będzie lepszy dla dziecka, mogą być wyrównane poprzez zasądzenie odpowiednio większych alimentów od drugiego rodzica.

W razie wygaśnięcia władzy rodzicielskiej tego z rodziców, któremu sąd powierzył jej wykonywanie, np. wskutek śmierci czy ubezwłasnowolnienia, władza rodzicielska drugiego z rodziców, ograniczona do pewnych uprawnień czy też obowiązków, z mocy prawa ulega przekształceniu w pełnię władzy rodzicielskiej.

Adwokat Alicja Mól, Kancelaria Adwokacka w Tarnowie

http://kams.net.pl/

Read More

Witam!

Witam na blogu prowadzonym przez
Kancelaria Adwokacka Adwokat Alicja Mól
ul. Targowa 10
33 - 100 Tarnów
tel. 608 411 911

Read More